چگونه می توانیم استعداد کودکمان را کشف کنیم و به بهترین نحو پرورش دهیم؟
در این مطلب به بررسی راهکارهای مناسب برای پرورش استعداد کودکان می پردازیم ، با ما همراه باشید.
همواره و در هر سن و سالی ، فرایند پرورش استعداد ادامه دارد. یعنی به عبارتی دارای نقطه آغاز و پایان نیست. اما عوامل مختلفی می تواند در میزان پرورش استعداد موثر باشد ، که در زیر به چند مورد از آنها اشاره می کنیم.
• محیط
• هوش
• جنسیت
• شخصیت
• سن
مثلا اینکه در چه سن و سالی استعداد میتواند بهتر پرورش یابد ، امری اجتناب ناپذیر است ، و یقیناً هر چقدر در سن پایین تر به پرورش استعداد بپردازیم نتایج بهتری میگیریم.
بنابراین میزان پرورش پذیری استعداد در کودکان و نوجوانان می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال در سنین کودکی ، کنجکاوی و محیط اطراف ، در پرورش استعداد بسیار مورد توجه قرار دارد.
تعریف استعداد
تاکنون تعاریف مختلفی در مورد استعداد مطرح شده است و نمیتوان به یکی از آنها بسنده کرد. می توان گفت که استعداد بر مبنای ژنتیک است و تفاوت معناداری با مهارت دارد. اینکه بتوانیم تفاوتهای استعداد و مهارت را از یکدیگر تشخیص دهیم ، در زندگی و یافتن مسیر موفق نقش بسیار بسزایی دارد.
در استعداد ، به صورت بالقوه زمینه یادگیری یک مهارت را داریم ، با استفاده از استعداد میتوانیم به سمت یک مسیر خاص یا یک مهارت سوق داده بشویم. به عبارت دیگر شکوفایی توانایی ها می تواند برای ما موفقیت های بزرگی به همراه داشته باشد.

مهارت چیست؟
هرگاه انجام دادن یک کار را به دفعات زیاد تکرار کنیم ، و برای درست انجام دادن آن وقت بگذاریم ، تبدیل به یک مهارت می شود. این مهارت میتواند به حدی بالا باشد که بتوانیم آن کار را بدون ایراد و نقص انجام دهیم.
استعدادها چرا باید کشف شوند؟
بدونشک یکی از راه های رسیدن به هدف در زندگی ، و دستیابی به موفقیت ، کشف استعداد است. در این میان برخی خانواده ها دوست دارند مثلاً فرزند در یک سال تحصیلی را به صورت جهشی سپری کند یا مثلاً به زبانهای خارجی تسلط داشته باشد ، یا بتواند موسیقی و ورزش را در حد عالی یاد بگیرد. بنابراین اولین قدم این است که به دنبال کشف استعدادهای فرزند خود باشند.
نکات مهم در کشف استعداد کودک
ابتدا باید علاقهمندیهای فرزندانمان را شناسایی کنیم. یعنی اگر برخلاف علاقه آنها دنبال این باشیم که یک مهارت را به آنها یاد بدهیم ، حتی اگر استعداد آن را داشته باشند نمیتوانیم به هدف دست بیابیم.
در کشف استعداد باید به این نکات توجه داشته باشیم که چه چیزهایی کودک را سرگرم می کند؟ یا چه چیزهایی او را هیجان زده و خوشحال می کند؟ مثلاً گاهی کودک اسباب بازی های معیوب خود را دوست دارد خودش درست کند. این میتواند یکی از علائم بالا بودن هوش عملی کودک باشد.
از تحمیل کردن علایق خود به کودک خودداری کنید

بدیهی است اگر والدین علایق خود را به اجبار به کودک تحمیل کنند ، ممکن است فرزند آنها در هر مرحلهای از مسیر ، هدف های تعیین شده توسط والدین را رها کنند و سروقت علایق و هدف های خود بروند. حتی این تحمیل علایق به کودکان می تواند باعث شود که آنها به طور کلی قید اهداف خود را نیز بزنند. مثلاً فرض کنید که شما نظر خود را در مورد رشته تحصیلی فرزندتان به او تحمیل کرده اید ، و به او گفته که باید حتماً رشته پزشکی بخواند ، در این صورت ممکن است فرزند شما حتی در ترم آخر پزشکی هم تحصیل خود را رها کند کند چون علاقه ای به آن ندارد.
انواع استعداد
اما استعدادها به ۳ دسته تقسیم میشوند که به آنها می پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
• استعداد حسی
این دسته از استعدادها ارتباط مستقیم با حواس پنجگانه دارد. مثلاً شخصی که توانایی گفتاری بسیار قدرتمندی دارد ، میتواند در زمینه خوانندگی و یا گویندگی بسیار فرد موفقی بشود.
• استعداد ذهنی یا شناختی
هرگاه شخصی توانایی تمرکز بالایی برای انجام کارهای مختلف داشته باشد ، استعداد شناختی یا همان استعداد ذهنی او بسیار بالا می باشد.
• استعداد حسی حرکتی
افرادی که سرعت عمل بسیار بالایی در نشان دادن واکنش دارند ، دارای استعداد حسی حرکتی بالایی هستند. مثلاً ورزشکاران سرعتی مانند اتومبیلرانی ، نمونه بارزی از این افراد می باشند.
انجام تست استعداد یابی کودک
به روش های مختلف می توانیم تست استعداد یابی کودک را انجام دهیم. بهتر است این تست به وسیله روانشناس انجام بگیرد. یکی از بهترین انواع این تست ها تست گاردنر است. به عقیده گاردنر همهی انسانها انواع مختلفی از هوش را دارند.
تست استعدادیابی گاردنر
این تست در جهان و ایران بسیار مطرح می باشد. نام این تست از روانشناس مطرحی بنام هاوارد گاردنر گرفته شده است که این تست ، نظریه هوش چندگانه را ارائه کرده است و این نظریه هوش انسان به 8 دسته کلی تقسیم می شود؛
• هوش بدنی
• هوش میانفردی
• هوش درونفردی
• هوش موسیقی
• هوش فضایی
• هوش طبیعت گرا
• هوش کلامی ، زبانی
• هوش منطق ، ریاضی
روشهای پرورش استعداد در کودکان
پس از بررسی تست استعدادیابی گاردنر ، احتمالا این سوال برای شما پیش آمده که چگونه استعداد فرزندتان را شکوفا کنید؟ در جواب باید بگویم که همانطور که در بالاتر اشاره کردیم ، هیچ قاعده و قانون مشخصی جهت کشف استعداد و همچنین پرورش آن وجود ندارد، و این یک پروسه خطی نیست.

روشهای توصیه شده برای کودکان ۵ تا ۱۲ سال
• فرزندتان را با بچه های دیگر مقایسه نکنید
بهتر است که عملکرد فرزندتان را نسبت به گذشته و کارهایی که قبلاً خودش انجام داده است مقایسه کنید. مثلا وقتی یک نقاشی می کشد ، این نقاشی جدید را با نقاشی های قبلی او مقایسه کنید و نقاط قوت را به او بگویید و او را تحسین کنید. وقتی می گوییم او را با هیچ بچه ای مورد مقایسه قرار ندهید ، یعنی حتی او را با خواهر و برادر خودش نیز قیاس نکنید.
• اجازه دهید اشتباه کند
اگر قرار باشد همیشه فرزند شما همه کارها را درست انجام دهد ، هرگز خطر کشف چیزهای جدید را نخواهد پذیرفت. اشتباهات کودک راهی برای بدست آوردن تجربه های جدید است.
• آموزش خودشناسی
خودشناسی را به فرزندتان یاد بدهید. اجازه دهید در مورد کارهای موفق خود با شما حرف بزند ، و او را تشویق کنید. تا بداند که تواناییهای زیادی دارد.
• پرورش و تقویت حافظه
از کودک خود بخواهید چند کلمه را به ترتیبی که شما برای او بازگو کرده اید ، تکرار کند. رفته رفته تعداد کلمات را افزایش دهید. این روش به تقویت و پرورش حافظه کودک کمک می کند.
• تعادل رفتار
همواره به کودک یاد دهید که تافتهی جدابافته نیست ، و او جزئی از خانواده به حساب میآید.
• به تلاشهای او توجه کنید
هنگامی که کودک شما تلاش می کند و به نتیجه هم نمی رسد ، به نتیجه آن توجه نکنید. بلکه به تلاشی که انجام داده بیشتر توجه کنید.
• تشویق و تنبیه صحیح کودک
شما می توانید کودک خود را به شکل درست تشویق و تنبیه کنید ، اما هیچ وقت سرزنش نکنید. برای افزایش اعتماد به نفس کودکتان بیشتر او را تشویق کنید.